Σιμπέλιους, Γιαν

(Sibelius). Φιλανδός συνθέτης (Ταβαστέχις 1865 - Γαίρβενπαιαι, Ελσίνκι 1957). Εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για τη μουσική μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον (μουσικές βραδιές με τις αδελφές του), στα όρια του ευγενέστερου ερασιτεχνισμού, ενώ ακόμα σπούδαζε νομικά. Καθώς όμως η μουσική τον τραβούσε όλο και περισσότερο, υπόβαλε την κλίση του αυτή στην πειθαρχία αυστηρών μελετών που άρχισε στο Ελσίνκι και συμπλήρωσε στο Βερολίνο και στη Βιέννη. Οι πρώτες συνθέσεις του, επηρεασμένες από τη γερμανική μουσική, χρονολογούνται από το 1888. Το βαθύ αίσθημα μιας εθνικής μουσικής οδήγησε αργότερα το Σ. να αναζητήσει τις πηγές της έμπνευσης του στην ιστορία και στις σάγες της πατρίδας του, που μετάφρασε σε μουσική με τα συμφωνικά ποιήματα Κουλέρβο (1892), Μια σάγα (1892), Καρελία (1893) Ο κύκνος της Τουονέλας (1893), Φιλανδία (1900). Η τελευταία αυτή σύνθεση έκανε γρήγορα γνωστό σε όλο τον κόσμο το όνομα του συνθέτη, που θριάμβευε στις περιοδείες του και καλούνταν να συμμετάσχει σε όλα τα μεγάλα μουσικά φεστιβάλ. Παρόλα αυτά, ο Σ. προτίμησε ν’ αποσυρθεί από τα 1904 σ’ ένα προάστιο του Ελσίνκι, το Γαίρβενπαιαι, όπου έγραψε πολλά κοντσέρτα και όπου συμπλήρωσε τον κύκλο των εφτά συμφωνιών του. Στις συνθέσεις αυτές, οι πνευματικές και λαϊκές παραδόσεις της Φιλανδίας, αν και βρίσκουν πολλές ευκαιρίες να εκδηλωθούν μέσα στο τυπικό πλαίσιο της κλασικής παράδοσης, δεν κατορθώνουν να αποσπάσουν το Σ. από το κλίμα της τελευταίας περιόδου του ρομαντισμού, στον οποίο θεωρείται γενικά ότι ανήκει. Ο Γιαν Σιμπέλιους: προσωπογραφία του Γκάλεν Kαλέχα (Πινακοθήκη, Ελσίνκι).